Özet
AMAÇ: Kaudal epidural steroid enjeksiyonları (KESE) ve transforaminal epidural steroid enjeksiyonlarının (TFSE) birlikte kullanımının, kısa ve uzun dönemdeki etkilerini incelemektir.YÖNTEM ve GEREÇLER: 2008- 2011 tarihleri arasında, kliniğimizde, bel ve bacak ağrısı olan, TFSE ve KESE yaptığımız 48 hastanın medikal kayıtları retrospektif taranarak çıkartılmıştır. Hastaların ağrı ve yaşam kalitesinin bir göstergesi olan vizüel numerik skala (VNS) ve EQ-5D işlem öncesi ve işlem sonrası 1,6,12 ve 48. ay skorları ile, tedavi etkinliğinin göstergesi olan North American Spine Society’s ağrı sonuç (NASS) skalası skorları işlem sonrası kaydedilmiştir. L2-3 ve L3-4 disk patolojileri üst lomber bölge, L4-5 ve L5-S1 disk patolojileride alt lomber bölge şeklinde gruplandırılarak, üst ve alt bölgenin yukarıdaki kriterler doğrultusunda karşılaştırılması yapılmıştır.
BULGULAR: Çalışmamızda 31 kadın, 17 erkek hasta bulunmaktaydı. Ortalama yaş 57,75 ± 16,06 olup ortalama takip süresi 64,46 ± 9,98 aydı. Hastaların tedavi öncesi ve tedavi sonrası 1, 6, 12 ve 48. aylardaki VNS ve EQ-5D skorlarında anlamlı düzelme saptanmıştır (p<0,0001). Hastaların tedavi etkinliğinin yeterliliği açısından NASS sonuçlarının girişim sonrası ortalamaları birbirinden anlamlı derecede farklı bulunmuştur (p<0,0001).
SONUÇ: Çalışmamızda, TFSE ve KESE kombine tedavisi uyguladığımız hastaların kısa dönem sonuçları uzun döneme nazaran daha iyidir. Uzun dönem sonuçlarda, KESE tedavi yönteminin alt lomber bölge patolojilerinde uygulanılan TFSE işlemine eklenmesi önerilmektedir.