Türk Nöroşirürji Dergisi 2005 , Vol 15 , Num 1
Eksitatör Aminoasidler ve Eksitotoksisite
Bölüm I
Aşkın GÖRGÜLÜ1, Talat KIRIŞ2
1Süleyman Demirel Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Nöroşirürji Anabilim Dalı, Isparta
2İstanbul Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Nöroşirürji Anabilim Dalı, İstanbul
Santral sinir sistemini ilgilendiren birçok hastalığın fizyopatolojisi üzerinde son yıllarda giderek artan sayıdaki çalışma birincil ve ikincil yaralanma kavramlarının önemini göstermiştir. Birincil hasar travmatik ya da iskemik olay anında oluşan nöral doku zedelenmesi olup bu konuda yapılabilecekler ancak koruyucu yöntemlerdir. İkincil hasar ise yaralanmayı takiben hücre seviyesinde dakikalar içinde gelişmeye başlayan kompleks olayları içerir. Bunun sonucunda ortaya çıkan zincirleme reaksiyonla nöral doku hasarı giderek artar ve yayılır. Bu nedenle ikincil hasarın önlenmesi tedavinin ana amacını oluşturur. Günümüzde ikincil nöronal hasarın patogenezinde eksitatör aminoasitlerin oynadığı rol giderek artan sayıdaki çalışmada vurgulanmaktadır. Aynı zamanda santral sinir sisteminin çeşitli hastalık modellerinde, eksitatör aminoasid reseptör antagonistleri ile yapılan çalışmalar da bu ilaçların nöral dokuyu koruyucu etkisini ortaya koymaktadır. Bu derlemede eksitatör aminoasidlerle ilgili yaptığımız araştırmalar ve güncel literatür ışığında bu konuda çalışma yapmak isteyen araştırmacılara katkıda bulunmak amacıyla konu hakkındaki genel bilgiler sunulmuştur. Anahtar Kelimeler : Aspartat, eksitatör aminoasid, glutamat, NMDA