2S.B. Dışkapı Yıldırım Bayezit Eğitim ve Araştırma Hastanesi, II. Nöroşirürji Kliniği, Ankara AMAÇ: Bu çalışmada Cerrâh Mes'ûd tarafından Türkçeye çevrilmiş ve Osmanlı döneminin önemli cerrahnamelerinden birisi olan Hulâsa-i Tıbb tanıtılmış, kitabın nöroşirürji ile ilgili bölümleri incelenmiş ve tartışılmıştır.
YÖNTEM VE GEREÇ: Eserin İsmihan Sultan 332 ve Vahid Paşa 805 nüshalarından yararlanılarak ilgili metinler Latin alfabesine dönüştürülüp, günümüz Türkçesine çevrilmiştir.
BULGULAR: Eser bir tercüme olup, hastalık nedenlerinin, belirtilerinin ve tedavilerinin açıklandığı bir derleme niteliğindedir.
SONUÇ: Cerrahi girişimler yanında ilaçla tedavi esaslarının ayrıntılı ve geniş olarak ele alındığı eser hem 15. yüzyıl Osmanlı cerrahi uygulamalarının, hem de İslâm Tıbbı'nın altın çağı (900-1100) olarak adlandırılan dönemden önceki cerrahi uygulamalarının bir yansıması sayılabilir.Hulâsa-i Tıbb'ın nöroşirürji ile ilgili bölümlerinin incelenmesi kafa travmaları konusunda oldukça ayrıntılı bilgiler içerdiğini buna karşılık spinal travmalar konusunda boyun çıkıkları dışında bir bilgi kapsamadığını ortaya koymaktadır.
Anahtar Kelimeler : Cerrah Mesud, Cerrahname, Hulasa-i Tıbb, Nöroşirürji tarihi, Tıp tarihi