Türk Nöroşirürji Dergisi 2022 , Vol 32 , Num 1
Tümör İlerlemesinde Tümör Mikroçevrenin Rolü
Kübra Sena BAŞ TOPCU1
1Bartın Üniversitesi, Fen Fakültesi, Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü, Bartın, Türkiye

Özet

Kanser hücreleri, tümör gelişimi ve metastaz için heterojen yapıda olan tümör mikroçevresine ihtiyaç duymaktadırlar. Tümör mikroçevresinde yer alan hücresel ve hücresel olmayan bileşenler ile karşılıklı iletişim halinde olan kanser hücreleri metastazını kolaylaştıracak proliferatif sinyallerin sürdürülmesi, hücre ölümüne direnç, anjiogenezin indüksiyonu ve immün hücrelerinin yıkıcı etkisinden kaçma gibi özellikler edinmesini sağlamaktadır. Hücresel bileşenleri kanser hücreleri, kanser kök hücreleri, sağlıklı hücreler, fibroblastlar, perisitler, adipositler, lenfositler ve dentritik hücreler gibi birçok hücreden meydana gelirken, hücresel olmayan bileşenlerinde sitokinler, büyüme faktörleri, DNA"lar, RNA"lar ve ekstraselüler matriks yer almaktadır. Aynı zamanda tümör mikroçevresindeki hipoksik ve enflamasyonlu ortam, immünoterapinin etkinliğini azaltarak ilaç dirençliliği oluşturmaktadır. Bu derlemede tümör mikroçevrede yer alan birden fazla hücre tipi ve bu hücre tiplerinden salınan farklı sitokinlerin yanısıra hücreler arası karşılıklı etkileşimde yer alan ligand ve reseptörlerin hedeflenmesinin, tümör ilerlemesinde kilit rol oynayan yolakları durdurabileceği ve bu şekilde hem anjiogenezin hem de lenfanjiogenezin gelişimini engelleyerek ilgili tedavi yöntemlerine katkı sağlanabileceği düşünülmektedir.